Solveig Aareskjold
Fem moraler
Eg las nyleg ein kronikk om ulike verdisystem av religionshistorikaren Jørg Arne Jørgensen, og med eitt gjekk det opp for meg kor oversiktleg og lettfatteleg moralen her i verda blir når ein deler han inn i dei fem modulane omsorg, rettferd, lojalitet, autoritet og heilagdom. Dei to første går alle gode menneske inn for, mens det helst er dei religiøse og politisk konservative som dyrkar dei tre siste. Slik forsvinn all mystikk både om kva det er som sameinar oss her på jorderik, og kva som har skjedd når me plutseleg ikkje kan fatta kva det er som går av dei andre.
«Eld han tarv som inn er komen, og om kne kulsar», står det i Håvamål: Same kven det er som kjem utanfrå og kven som er inne, er det like lett å sjå kva som trengst. Likevel hender det at konflikten inntreffer allereie her, som den gråkalde laurdagsmorgonen i 1968 då eg stod og fraus i stova til storebroren til ein klassekamerat i samband med ein russekonferanse i Bergen. Me hadde landa med flyet lenge før han var oppe, og kanskje hadde ikkje klassekameraten min orientert han tilstrekkeleg klart om at me var i kjømda. I alle fall var han potte sur, han gjorde ikkje mine til å leggja i omnen og baud oss ikkje på så mykje som eit glas vatn.